mieliśmy pięciu ranionych/ sześciu chorych/ i jeden pogrzeb/który się odbył honorowo
z orkiestrą i śpiewem/ słowem ładnie/ bo i w trumnie teraz chowają
Na froncie cisza
Tadeusz Różewicz, „Z dziennika żołnierza”
2 maja 1915 roku. Na froncie wschodnim zaczyna się operacja gorlicka. W ciągu czterech godzin na armię rosyjską spada 700 tysięcy pocisków. Wojska państw centralnych zajmują Gorlice, rujnując prawie wszystkie budynki. Świadkowie będą mówić potem, że widzieli przedsionek piekła*.
M.in. po tych wydarzeniach z I wojny światowej w Galicji Wschodniej pozostaną liczne cmentarze wojenne. W sumie jest ich ponad 400. Spoczywają na nich żołnierze zarówno wojsk niemieckich, austro-węgierskich, jak i rosyjskich. Spoczywa na nich też wielu Polaków, którzy podczas I wojny światowej – jako obywatele państw zaborczych – musieli walczyć przeciwko sobie. Teraz na froncie cisza. Wszyscy równi wobec śmierci.
Wiele można mówić o wydarzeniach, które rozegrały się w Małopolsce podczas I wojny światowej. Wiele też można mówić o samych cmentarzach, z których każdy ma inną historię i każdy tworzony był jako miejsce wiecznej pamięci i troski o poległych. Liczne spośród nich to dzieła o wymiarze artystycznym, bo też ich koncepcja była dziełem artystów.
Chcemy opowiedzieć Państwu te historie i przybliżyć dzieje kilku małopolskich cmentarzy pierwszowojennych. Być może w najbliższym czasie, gdy będziemy świętować stulecie odzyskania niepodległości, zechcą Państwo szerzej te miejsca w swoich artykułach przedstawić.
Proponujemy Państwu objazd po cmentarzach wojennych zlokalizowanych w gminach Łużna, Moszczenica oraz w Gorlicach. Zaplanowaliśmy go na 6 grudnia 2017 r. (cały dzień).
Naszymi przewodnikami będą: Joanna Florkiewicz-Kamieniarczyk – dyrektor Wydziału Rewaloryzacji Zabytków Krakowa i Dziedzictwa Narodowego, Marcin Przewoźniak – kierownik Oddziału Ochrony Dziedzictwa Narodowego oraz Marcin Tatara – pełnomocnik wojewody małopolskiego ds. integracji środowisk kombatanckich i osób represjonowanych.
Koszt przejazdu pokrywa Małopolski Urząd Wojewódzki.
Na zgłoszenia zainteresowanych dziennikarzy czekamy do 28 listopada 2017 r. Prosimy wysyłać je na adres: rzecznik@muw.pl.
*W oparciu o „Samobójstwo Europy” Andrzeja Chwalby.