Wokół działek w Brodach
2018-08-24
Otrzymaliśmy następujące pytanie dotyczące działek w Brodach:
Czy wojewoda małopolski wyraził już zgodę na sprzedaż w trybie bezprzetargowym działki 2511/3 i 2507/1 położonych w Brodach? Proszę również o argumentację decyzji wojewody z 8 stycznia br. stwierdzającej, że działki te nie należą do gminy, a do Skarbu Państwa.
Oto nasza odpowiedź:
Informacja ws. wyrażenia przez Wojewodę zgody na sprzedaż w trybie bezprzetargowym działki 2511/3 i 2507/1 położonych w Brodach
Do Wojewody Małopolskiego 13 sierpnia 2018 r. wpłynął wniosek Starosty Wadowickiego z 7 sierpnia 2018 r. o wyrażenie wstępnej zgody na sprzedaż w trybie bezprzetargowym z udzieleniem 99% bonifikaty od ceny sprzedaży nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa położonej w Brodach, ozn. jako dz. ewid. nr 2511/3 o pow. 1,0666 ha i nr 2507/1 o pow. 0,0053 ha – na rzecz klasztoru OO. Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej.
Zgodnie z art. 23a ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, rozpatrzenie wniosku następuje w terminie miesiąca od dnia doręczenia wojewodzie wniosku spełniającego wymagania określone w ust. 1 i 2.
Aktualnie wniosek jest analizowany pod kątem jego kompletności stosownie do unormowań zawartych w art. 23a ust. 1 przywołanej wyżej ustawy.
Informacja ws. zakończonego postępowania komunalizacyjnego na rzecz Gminy Kalwaria Zebrzydowska odnoszącego się do działek nr 2507/1 i 2511/3 obr. Brody
Starosta Wadowicki w związku z wnioskiem Klasztoru OO. Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej o sprzedaż na rzecz Klasztoru nieruchomości Skarbu Państwa oznaczonej jako działki nr 2507/1 i 2511/3, zwrócił się o zbadanie przesłanek komunalizacji tych działek na rzecz Gminy Kalwaria Zebrzydowska.
Ww. działki znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie innych działek stanowiących własność Klasztoru OO. Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej, w tym również tych po których przebiega trakt Dróżek Kalwaryjskich.
W postępowaniu tym należało ustalić, czy przedmiotowa nieruchomości w dacie 27 maja 1990 r.:
1) stanowiła własność Skarbu Państwa,
2) należała do terenowego organu administracji stopnia podstawowego
3) czy podlegała wyłączeniu z komunalizacji m.in. z uwagi na okoliczność, że we wskazanej dacie korzystał z niej Kościół Katolicki.
Przeprowadzone postępowanie wykazało, że:
1) Nieruchomość w dacie 27 maja 1990 r. stanowiła własność Skarbu Państwa. Została ona przejęta na rzecz Państwa w myśl dekretu z 20 marca 1950 r. o przejęciu przez państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw i utworzeniu funduszu kościelnego. Uprzednio stanowiła własność Konwentu OO. Bernardynów w Kalwarii.
Jednocześnie ustalono, że działki nr 2507/1 i 2511/3 były przedmiotem ugody zawartej przed Komisja Majątkową 21 stycznia 1992 r. sygn. Akt .KM-I-734/90. Na podstawie tej ugody Klasztor OO. Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej w zamian za ww. działki, które nadal pozostały własnością Skarbu Państwa, otrzymał nieruchomość zamienną oznaczoną jako działki nr 5374/2 i nr 5374/3, objęte lwh 305 gm. kat. Kalwaria.
2) Nieruchomość należała do terenowego organu administracji państwowej, ponieważ nie została oddana w zarząd, użytkowanie lub użytkowanie wieczyste.
3) Burmistrz Miasta Kalwarii Zebrzydowskiej w piśmie z 29.12.2014 r. poinformował, że na działce nr 2511/3 od 1954 r. funkcjonuje boisko sportowe, z którego korzysta LKS Pogoń Bugaj. W prace związane z budową boiska zaangażowani byli głownie mieszkańcy wsi Bugaj, wykonując je w tzw. czynie społecznym, pokrywając też część kosztów związanych z jego budową. Od tamtej pory boisko jest wykorzystywane nieprzerwanie, a koszty związane z utrzymaniem boiska ponosi w głównej mierze LKS Pogoń Bugaj z dotacji otrzymywanych z Urzędu Miasta Kalwarii Zebrzydowskiej oraz Gmina Kalwaria Zebrzydowska, inwestując w infrastrukturę techniczną.
4) Klasztor OO. Bernardynów w piśmie z 19.12.2014 r. poinformował, że działki nr 2507/1 i nr 2511/3 w dacie 27 maja 1990 r. były wykorzystywane przez Klasztor jako część historycznego manierystycznego zespołu architektoniczno-krajobrazowego oraz parku pielgrzymkowego. Ww. obiekt został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO w 1999 r. Ponadto poinformowano, że Klasztor jest organizatorem nabożeństw na Dróżkach Matki Boskiej oraz Procesji Zaśnięcia Matki Boskiej, która przechodzi przez działkę nr 2511/3.
Na podstawie powyższych ustaleń decyzją z 31 stycznia 2015 r. stwierdzono nabycie przez Gminę Kalwaria Zebrzydowska z dniem 27 maja 1990 r. prawa własności przedmiotowej nieruchomości. Uznano bowiem, że skoro na działce nr 2511/3 w dacie 27 maja 1990 r. znajdowało się boisko sportowe, to nie można przyjąć, że korzystał z niej Kościół Katolicki. Równocześnie uznano, że przechodzenie przez nieruchomość procesji, jako korzystanie incydentalne, nie może być uznane za przesłankę wyłączającą tę nieruchomość z komunalizacji. W tym zakresie powołano się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 września 2012 r. sygn.. I OSK 1138/11.
Klasztor OO. Bernardynów, któremu organ nie przyznał przymiotu strony, w postępowaniu komunalizacyjnym, zaskarżył wydane rozstrzygnięcie.
Krajowa Komisja Uwłaszczeniowa, po rozpatrzeniu odwołania oraz uwzględnieniu dodatkowego stanowiska Wojewody, decyzją z 3 listopada 2016 r. nr KKU-88/15, uchyliła decyzję komunalizacją i przekazała sprawę do ponownego rozpatrzenia.
W powołanym stanowisku opracowanym przez Wydział Prawny, poinformowano, że po zapoznaniu się z odwołaniem ponownie przeanalizowano zgromadzony materiał, w wyniku czego wskazano, że Klasztorowi OO. Bernardynów należy przyznać przymiot strony, a argumentacja wyjaśniająca, dlaczego w niniejszej sprawie nie znalazł zastosowania przepis dotyczący wyłączenia z komunalizacji z uwagi na korzystanie z mienia przez Kościół Katolicki, wydaje się niedostateczna.
Organ odwoławczy nakazał organowi I instancji przy ponownym rozpatrzeniu sprawy:
1) Zapewnić czynny udział wszystkim stronom postępowania – KKU uznała, że Klasztorowi OO. Bernardynów przysługuje przymiot strony w postępowaniu.
2) Ustalić, czy cała nieruchomość była wykorzystywana na cele kultu religijnego, mając w szczególności na uwadze, że na jej części znajduje się ogrodzone boisko istniejące od kilkudziesięciu lat.
3) Przeanalizować możliwość dalszego istnienia przedmiotowego boiska (działanie w tym zakresie nie mieściło się w granicach normy prawnej, w ramach której orzekamy), ewentualnie jego geodezyjne wydzielenie w celu komunalizacji części przedmiotowej nieruchomości, mając na uwadze m.in. możliwość zapewnienia dojazdu do tego boiska z uwzględnieniem religijnego wykorzystania pozostałej części nieruchomości.
W toku ponownie prowadzonego postępowania Klasztor OO. Bernardynów pismami z 19 grudnia 2014 r., 10 kwietnia i 2 sierpnia 2017 r. poinformował, że działki nr 2507/1 i nr 2511/3 w dacie 27 maja 1990 r. były wykorzystywane przez Klasztor jako część historycznego manierystycznego zespołu architektoniczno-krajobrazowego oraz parku pielgrzymkowego. Ww. obiekt został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO w 1999 r. Klasztor jest organizatorem nabożeństw na Dróżkach Matki Boskiej oraz Procesji Zaśnięcia Matki Boskiej, która przechodzi m.in. przez działkę nr 2511/3.
W powołanej korespondencji podkreślono, że choć na części nieruchomości znajduje się boisko, to obie działki od ponad 400 lat były i są wykorzystywane na cele kultu religijnego w całości. Jednocześnie podniesiono, że Gmina nigdy nie kwestionowała praw Klasztoru i nie ubiegała się ani nie aspirowała do tego, aby pozbawić OO. Bernardynów prawa własności części Dróżek Kalwaryjskich. Jako dowód przywołano pismo Burmistrza Miasta Kalwarii Zebrzydowskiej z 19 lipca 2007 r., znak: GKD 7051-1/2007, w którym Gmina prosi Klasztor o wyrażenie zgody na korzystanie z działki nr 2511/3 położonej w Brodach na cele sportowe (boisko sportowe LKS Pogoń w Bugaju).
Klasztor OO. Bernardynów zwrócił również uwagę na zapis w obowiązującym na dzień 27 maja 1990 r. Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego dla wsi Brody zgodnie z którym, objęte niniejszą decyzją działki położone były w terenie oznaczonym jako tereny usług - kultura, obiekty kultu religijnego o symbolu E 12 U Ks. Tym samym zajęcie części przedmiotowej nieruchomości pod boisko było niezgodne zarówno z jej planistycznym przeznaczeniem, jak i z historycznym charakterem miejsca. Na ten aspekt sprawy zwrócił również uwagę Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Krakowie, który w postanowieniu z 27 lipca 2016 r., znak: OZKr.5150.108.2016.MG, odmawiającym uzgodnienia przedłożonego przez Burmistrza Kalwarii Zebrzydowskiej projektu Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego wsi Brody, stwierdził, że „miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego winien docelowo zabezpieczyć scalenie funkcjonalne przedmiotowego terenu z programem pielgrzymkowym dróżek kalwaryjskich i wyprowadzenie funkcji sportowej z działki nr 2511/3. W postanowieniu tym przywołano opinię Narodowego Instytutu Dziedzictwa, zgodnie z którą (…) użytkowanie dróżek modlitewnych niezgodne z historycznym charakterem miejsca jest niedopuszczalne, ponieważ stanowi poważne i konkretne zagrożenie, prowadzące do pogorszenia stanu i utraty historycznego autentyzmu miejsca, co w konsekwencji może zagrozić utratą statusu światowego dziedzictwa”.
Powyższe wyjaśnienia dały podstawę do przyjęcia że, skoro zarówno w dacie 27 maja 1990 r., jak i obecnie nieruchomość położona jest w całości w granicach Manierystycznego Zespołu Architektoniczno-Krajobrazowego wraz z parkiem pielgrzymkowym, będącym miejscem kultu oraz praktyk religijnych, stanowiącym całość kompozycyjno-przestrzenną, z którą związana jest 400-letnia tradycja procesji, pielgrzymek ściśle powiązanych z tym konkretnym terenem i trasami wyznaczonymi w krajobrazie, to w dacie komunalizacji korzystał z niego Kościół katolicki.
Wykorzystywanie tego miejsca na praktyki religijne – stanowiące ponadto w tym miejscu wydarzenie cykliczne, a nie incydentalne - jest zgodne z przeznaczeniem mienia ogólnonarodowego (państwowego). Informacje o cykliczności praktyk i wydarzeń religijnych została zawarta m.in. w piśmie OO. Bernardynów z 2 sierpnia 2017 r. i oświadczeniu z 3 kwietnia 2017 r dot. ilości osób odwiedzających kaplicę Zgromadzenia Apostołów – położoną na części działki nr 2511/3.
W ocenie organu, sportowe użytkowanie części nieruchomości (niezgodne z przeznaczeniem miejsca) nie wykluczyło jednoczesnego wykorzystywania tego terenu na cele religijne.
Zgodnie z art. 12 pkt 2 ww. ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych, nie podlega uwłaszczeniu mienie ogólnonarodowe (państwowe), jeśli korzysta z niego Kościół Katolicki, inne kościoły oraz związki zawodowe.
Z uwagi na powyższe, decyzją z 8 stycznia 2018 r., na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 1990 r. nr 32, poz. 191, z późn. zm.) w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 12 pkt 2 tej ustawy, stwierdzono, że Gmina Kalwaria Zebrzydowska nie nabyła prawa własności nieruchomości oznaczonej jako działki nr 2507/1 i nr 2511/3.
Decyzja nie została zaskarżona przez strony, w tym przede wszystkim przez Gminę Kalwaria Zebrzydowska i stała się ostateczna z dniem 1 lutego 2018 r.
